Rosnąca liczba konfliktów między właścicielami lokali, stałymi mieszkańcami i inwestorami wynajmującymi mieszkania na krótki termin skłoniła Ministerstwo Rozwoju i Technologii do zapowiedzi daleko idących zmian legislacyjnych. Nowe regulacje mają wzmocnić pozycję samorządów oraz wspólnot mieszkaniowych, które dotychczas były bezsilne wobec problemów generowanych przez najem krótkoterminowy.
Centralna ewidencja lokali: podstawa kontroli rynku
Jak zapowiada wiceminister Tomasz Lewandowski w rozmowie z Onetem, resort planuje wprowadzenie centralnej ewidencji wszystkich lokali w kraju – publicznych, prywatnych, także w domach jednorodzinnych. „Żeby jakiekolwiek ograniczenia najmu krótkoterminowego były możliwe, musimy w pierwszej kolejności zewidencjować lokale na poziomie kraju i samorządów” – podkreśla Lewandowski.
Każdy lokal otrzyma indywidualny numer, który jednoznacznie określi sposób jego użytkowania: na własne potrzeby, podnajem, najem krótko- lub długoterminowy. Dopiero wtedy samorządy będą mogły różnicować politykę wynajmu na poziomie miasta czy dzielnicy. „Samorząd będzie mógł wyłączyć najem krótkoterminowy na terenie całego miasta albo tylko wybranej dzielnicy. Albo – wzorem Berlina – wprowadzić limit, np. do 90 dni wynajmu w roku” – wyjaśnia wiceminister.
Patologie najmu na przykładzie Sea Towers
Skala problemu nie jest teoretyczna – Onet w swoim najnowszym materiale wskazuje gdyńskie Sea Towers jako najbardziej spektakularny przykład patologii wywołanej masowym najmem krótkoterminowym. Budynek, jeszcze niedawno reklamowany jako prestiżowa inwestycja z rekordowymi cenami zakupu, według relacji części mieszkańców nie nadaje się dziś do codziennego życia. – Mieliśmy otrzymać prestiż i wygodę. A co mamy? Podrzędny hostel – mówi jeden z lokatorów cytowany przez Onet.
Według mieszkańców w Sea Towers dochodzi do regularnych imprez, zakłóceń ciszy nocnej, a nawet sytuacji, gdy lokale są wykorzystywane przez osoby świadczące usługi seksualne. Z relacji wynika, że połowa z 270 apartamentów przeznaczona jest obecnie na najem krótkoterminowy. Efekt to tłumy turystów z walizkami, dewastacja części wspólnych, nieustanne konflikty i poczucie bezradności stałych mieszkańców wobec inwestorów nastawionych wyłącznie na szybki zysk.
Sea Towers stało się symbolem tego, do czego prowadzi brak skutecznych regulacji – nawet w najbardziej prestiżowych i kosztownych inwestycjach mieszkaniowych.
Elastyczne rozwiązania zamiast zakazów
Resort podkreśla, że celem jest elastyczność, a nie odgórne zakazy. To samorządy otrzymają prawo decydowania o zasadach najmu krótkoterminowego, dostosowując rozwiązania do lokalnych realiów. Największe naciski na zmiany płyną dziś z Warszawy, Krakowa i Trójmiasta, gdzie konflikt interesów na linii mieszkańcy–inwestorzy jest najbardziej widoczny.
Wspólnoty mieszkaniowe zyskają nowe uprawnienia
Nowelizacja ustawy o własności lokali ma umożliwić wspólnotom wprowadzanie dodatkowych opłat dla właścicieli lokali wykorzystywanych na najem krótkoterminowy, jeżeli ich działalność generuje wyższe koszty utrzymania budynku lub znaczące uciążliwości dla stałych mieszkańców. „Jeżeli w budynku będzie np. 10 proc. lokali z najmu krótkoterminowego, które będą generować duży bałagan, duże koszty, to wspólnota będzie mogła podjąć uchwałę w zakresie obciążenia właścicieli takich lokali wyższymi kosztami” – mówi Lewandowski.
Równolegle mają zostać uproszczone przepisy dotyczące wyboru i zmian zarządu wspólnoty. Decyzyjność przejdzie z rąk podmiotów narzuconych przez deweloperów do samych właścicieli lokali, a wszelkie zmiany mają być możliwe bez udziału notariusza.
Polska dołącza do europejskiego trendu
Nowe regulacje mają zbliżyć Polskę do rozwiązań znanych z innych europejskich miast, gdzie najem krótkoterminowy już od lat podlega ścisłej kontroli i ograniczeniom. Wprowadzenie centralnej ewidencji oraz większych kompetencji dla samorządów i wspólnot ma zakończyć wieloletnią bezradność wobec problemów, które – jak pokazuje przykład Sea Towers, czy Wyspy Spichrzów w Gdańsku – narastają z każdym sezonem.
Wielkie przygotowania pod kataster trwają, jeszcze tylko kilka lat. Po to im ta ewidencja bo dane o najmie krótkoterminowym kartel państwowy ma już w dac7.