Odszkodowanie za lockdown?

Autor: Joanna Strubel-Kraus

Czy przedsiębiorcy mają szansę na uzyskanie od Skarbu Państwa odszkodowania za wprowadzone w związku z COVID-19 obostrzenia w prowadzeniu działalności gospodarczej? W związku z wprowadzeniem przez rząd kolejnych ograniczeń w prowadzeniu działalności gospodarczej związanych z pandemią, które de facto dla niektórych branż, w tym dla hotelarskiej, oznaczają ponowny lockdown, coraz więcej przedsiębiorców decyduje się na dochodzenie od Skarbu Państwa odszkodowania, uznając, iż obostrzenia te są niezgodne z konstytucją. Pomimo że kwestia ta budzi obecnie wiele kontrowersji i sporów prawnych, zgłaszane roszczenia nie są całkowicie pozbawione podstaw prawnych. Zakazy wprowadzane rozporządzeniami Przede wszystkim należy podkreślić, że ograniczenia i zakazy w prowadzeniu działalności gospodarczej w związku z wystąpieniem stanu epidemii są wprowadzane przez rząd na mocy rozporządzeń. Zgodnie zaś z art. 22 konstytucji, ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Wynika z tego, że nie można ograniczać zagwarantowanych konstytucyjnie swobód na podstawie rozporządzenia. Działania interwencjonistyczne w zakresie ustrojowej wolności, jaką jest wolność działalności gospodarczej, mogą być zatem podejmowane przez państwo wyłącznie na podstawie źródeł ustawowych. Musi to więc być akt prawny przyjęty w trybie przewidzianym w konstytucji dla uchwalania ustaw i odpowiednio promulgowany (ogłoszony). Ponadto podstawowe prawa i wolności mogą zostać ograniczone, przykładowo, w razie wprowadzenia na terenie kraju jednego ze stanów nadzwyczajnych, np. stanu klęski żywiołowej. W myśl ustawy z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej, może on być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych oraz w celu ich usunięcia. Pod pojęciem katastrof naturalnych ustawa rozumie m.in. zdarzenia związane z działaniem chorób zakaźnych. Pomimo [...]