Przetrwanie – jak to zrobić poprzez formalne działania restrukturyzacyjne

Dwa tygodnie marca przewróciło rynek hotelowy w Polsce i na świecie. Po pierwszym szoku przychodzi powoli czas dla wszystkich, którzy są właścicielami hoteli lub działają w ich imieniu, do podjęcia decyzji dotyczących dalszej strategii działania. Sytuacja jest o tyle skomplikowana, że decyzje te będą musiały być podjęte w trudnej do przewidzenia perspektywie i w trudnych okolicznościach. Odpowiedzi na pytania dotyczące nawet najbliższego czasu trudno znaleźć i właśnie dlatego tak ważne jest rozpoznanie możliwych scenariuszy prowadzenia biznesu w kryzysowej sytuacji - pisze w najnowszym "Hotelarzu" Tomasz Pieniążek, finansista strategiczny i doradca restrukturyzacyjny, współwłaściciel i partner w Mumotive Consulting Group, a także wiceprezes zarządu IGHP.

Formalna restrukturyzacja, to forma prawna przewidziana przepisami ustawy Prawo Restrukturyzacyjne, która stanowi wskazanie prawnych działań dla przedsiębiorstw, które mają szansę pomóc im w wyjściu z trudnej ekonomicznej sytuacji.

Zanim podejmiemy kroki wprowadzenia formalnej restrukturyzacji warto wykonać:

Prognozę wydatków. Pierwsze zadanie, po wszelkich decyzjach związanych z ograniczeniem kosztów operacyjnych, to przygotowanie aktualnego scenariusza oczekiwanych wydatków. Należy w nim uwzględnić przede wszystkim koszty: pracownicze, mediowe, niespłaconych zobowiązań operacyjnych, oraz koszty związane z finansowaniem.
Na tę prognozę należy nałożyć proponowane i możliwe do uzyskania wsparcie państwowe (artykuł pisany jest w trakcie prac nad specustawą). W ten sposób uzyskamy szacunkowy obraz naszej sytuacji finansowej, głównie płynnościowej.
Jeżeli z powyższej analizy wynikać będzie, że firma może w najbliższym czasie utracić płynność finansową, zachęcam do dalszej lektury, w której opisuję instytucję formalnej restrukturyzacji, chroniącej przedsiębiorstwo przed upadłością i wierzycielami. Dodatkową pomocą stanie się znajdująca się w pakiecie „specustawy” Ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców.

Pomimo, iż od wejścia w życie nowych przepisów dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw minęło już prawie 5 lat, nadal wiedza o prawnych możliwościach ratowania firmy hotelowej jest bardzo niewielka, w szczególności wśród małych i średnich przedsiębiorców.

Oczywiście winą za to należy także obciążyć panujące stereotypy mówiące o tym, że nie należy przyznawać się do trudności finansowych, a już niezapłacenie za zobowiązania kompromituje. Zanim będzie za późno, warto wykorzystać możliwości, które na wzór rozwiązań europejskich zostały wprowadzone do polskiego prawa.

1.01.2016 roku w życie weszło nowe prawo restrukturyzacyjne, które w sformalizowany sposób umożliwia firmom przejście od trudnego etapu uświadomienia sobie przez Właścicieli o trudnej sytuacji finansowej, poprzez proces restrukturyzacji, do etapu „wyjścia na prostą”. A cały czas w pełnej i uczciwej komunikacji z wierzycielami. I co bardzo ważne, wsparciu przepisów prawa.

Całe zagadnienie jest oczywiście bardzo skomplikowane i ta złożoność powoduje, że odrzucane przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Ale dzisiaj, w wyjątkowej w historii sytuacji gospodarczej, warto przynajmniej zapytać, czy nie jest to rozwiązanie właśnie dla mojego hotelu, mojego biznesu.

Poniżej prezentuję podstawowe zasady „nowej” restrukturyzacji, główne idee i konsekwencje. Oczywiście materia jest dość skomplikowana, ale akurat o to zadbał też ustawodawca, tworząc zawód doradcy restrukturyzacyjnego, który ma w tej materii pomagać przedsiębiorcom.

Postaram się też unikać języka prawnego, za co prawników przepraszam, ale też uważam, że ważniejszy od języka jest sam przekaz merytoryczny. Będę też stosować pewne uproszczenia, bo celem tego artykułu jest pokazanie bardzo szerokiego obszaru wiedzy w krótkiej formule.

Kogo dotyczy temat? Po pierwsze ustawa dotyczy podmiotów niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością. Co to oznacza? Podmiot (dłużnik) niewypłacalny, to w domniemaniu ten którego opóźnienie w wykonywaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące. I nie dotyczy to oczywiście jednostkowych przypadków, ale sytuacji całościowo. Drugi przypadek, kiedy dłużnik jest niewypłacalny, to sytuacja, gdy przez 24 miesiące jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku. To ważne jako punkt wyjścia, natomiast to co jest w tej części najważniejsze, to to, że nowa ustawa otwiera furtkę do restrukturyzacji także podmiotom, które są na razie zagrożone niewypłacalnością, czyli takich, których sytuacja ekonomiczna wskazuje, że mogą w niedługim czasie stać się niewypłacalni. Ten aspekt daje wielu firmom szanse na restrukturyzację długo przed sytuacją, gdy wszelka pomoc jest już bardzo trudna. A po wykonaniu „ćwiczenia”, o którym pisze powyżej, właściciel, zarządzający hotelem już wie z dużym prawdopodobieństwem, że obiekt, może w pewnym momencie utracić płynność finansową.

Jaki jest cel? W wielkim skrócie Ustawa Prawo Restrukturyzacyjne ustala w jaki sposób zrestrukturyzować firmę, ułożyć się z wierzycielami (czyli tymi, wobec których mamy zobowiązania), jakie czynności i działania w firmie przeprowadzić, aby uniknąć ogłoszenia upadłości. Należy bowiem pamiętać, że wbrew pozorom, generalnie nie jest w interesie wierzycieli, aby firma upadła. Po pierwsze szanse na spłatę długu radykalnie maleją, a po drugie utrata klienta to utrata potencjalnej przyszłej sprzedaży.

Jak to zrobić? Ustawodawca określił 4 tryby postępowania, które w zależności od sytuacji firmy – hotelu – przedsiębiorstwa można zastosować. Różnią się one także rolą lub możliwą rolą aktualnych zarządzających w procesie restrukturyzacji. Poniżej postaram się podstawowe różnice pokazać, każdy przypadek wymaga oczywiście odrębnej analizy, nie ma tu prostych schematów, które zawsze się sprawdzają.

Ustaw przewiduje 4 tryby restrukturyzacji: